Pod pojęciem wad postawy rozumie się nieprawidłowe pozycje kręgosłupa. Powstają one przede wszystkim w wyniku niedostatecznego działania podtrzymującego, niewłaściwie wykształconych mięśni i przynależnego do nich układu wiązadłowego. W przypadku wad postawy można wyróżnić trzy typowe zniekształcenia kręgosłupa: zaokrąglone plecy, całkowicie zaokrąglone plecy, płaskie plecy.

Skoliozy to boczne skrzywienie kręgosłupa, zazwyczaj z rotacją i skrętem pojedyńczych kręgów oraz zesztywnieniem w określonych odcinkach kręgosłupa.

W przypadku wad postawy można wyróżnić trzy typowe zniekształcenia kręgosłupa: zaokrąglone plecy, całkowicie zaokrąglone plecy, płaskie plecy.
W ostatnich latach nasiliło się występowanie wad postawy. Już wśród sześciolatków stwierdza się, że mniej więcej 20% ma takie wady. Pozwala to przewidzieć, że pod koniec gimnazjum ponad 50% 14- latków będzie miało wady kręgosłupa. Często dołączają się do tego szkodliwe warunki środowiskowe. Zaczyna się to w okresie szkolnym. Dzieci noszą ciężkie teczki i plecaki. Krzesła i ławki w szkołach nie są przystosowane do budowy anatomicznej dziecka. Teczki nosi się w jednej ręce, a plecaki tylko na jednym ramieniu. Powoduje to u uczniów osłabienie kręgosłupa albo wręcz wady postawy. Teczka szkolna z zawartością nie powinna ważyć więcej niż 10% wagi dziecka, które ją niesie. W żadnym wypadku nie powinna przekraczać 1/8 wagi ciała. Niedostatek ruchu, nieodpowiednie żywienie, zwłaszcza dieta uboga w wapń i witaminy, powodują, że szczególnie w okresie przyspieszenia wzrostu tworzy się nieodpowiedni stosunek między statyczną siłą kręgosłupa a dynamiczną siłą mięśni. Tkanka łączna układu ruchu i układu podtrzymującego nie rozwijają się w równym tempie.

Pod koniec XIX wieku w krajach uprzemysłowionych i nowoczesnych państwach rolniczych stwierdzono, że z powodu przyspieszenia rozwoju przeciętny wzrost dzieci i dorastającej młodzieży zwiększył się o 5 do 10 centymetrów. Wiadomo, że zwłaszcza tak zwana kifoza młodzieńcza, czyli choroba Scheuermanna, bierze się z przesunięcia równowagi sił między kośćcem, mięśniami i układem podtrzymującym. Skoliozy to boczne skrzywienie kręgosłupa, a kifozy i lordozy – skrzywienia w płaszczyźnie strzałkowej (przy kifozach – do tyłu, przy lordozach do przodu).

Szczególnie przy skoliozach dochodzi do bocznego skręcenia kręgu wokół własnej osi. Z powodu zgięć skraca się kręgosłup i cała sylwetka człowieka wydaje się niższa. Ramiona garbią się, klatka piersiowa robi się asymetryczna,a to z kolei zaburza prawidłowe funkcjonowanie krwioobiegu i proces oddychania.

Perspektywy życiowe chorego z nieleczoną skoliozą nie wyglądają dobrze. Kaleki wygląd pogarsza jakość życia. Wraz z pogłębianiem się skrzywienia coraz słabsze są mięśnie. Przede wszystkim skracają się mięśnie kręgosłupa po stronie, w którą jest on zgięty. Ściągają się i dochodzi do skurczu, w efekcie którego mięśnie przestają być rozciągliwe. Skrzywienia powodują też nierówny nacisk na kręgi i krążki międzykręgowe pewnych segmentów kręgosłupa. Wszystko to ma bardzo zły wpływ na organizm, zwłaszcza w okresie jego wzrostu.

Choroba Scheuermanna (kifoza młodzieńcza)

Schorzenie to charakteryzuje się zmianami trzonów kręgów, szczególnie częstymi w odcinku piersiowym kręgosłupa. Czasami dochodzi do mniejszych lub większych uwypukleń jądra miażdżystego dysku w głąb kości kręgu. Z powodu rozrastania się organizmu, tkanka kostna nie wytrzymuje narastającego nacisku, ze względu na nieodpowiedni stosunek między obciążeniem a wytrzymałością kości. Najczęściej omawiane schorzenie dotyka ludzi w wieku młodzieńczym, częściej chłopców niż dziewczęta. Nie zawsze towarzyszy mu ból. Choroba występuje nie tylko u osób dorastających, może się też pojawić u dorosłych.

Co widać na pierwszy rzut oka przy chorobie Scheuermana?

Kręgosłup jest źle ustawiony, następuje jego usztywnienie, a na odcinku piersiowym wyraźnie nasilone zgięcie do przodu. Mówi się w tym przypadku o nasilonej kifozie piersiowej. Kręgosłup lędźwiowy mocniej niż normalnie wygina się do przodu. Jeżeli chory położy się na brzuchu, garb na plecach nie wyrównuje się, ale jest jeszcze bardziej widoczny. W dolnej strefie kręgosłupa piersiowego na lecach pojawia się dodatkowy garbik. Nie znika, niezależnie od tego, czy chory chodzi, stoi, leży czy siedzi. W początkowym stadium choroby Scheuermanna dolegliwości albo nie występują albo są niewielkie. Chorzy skarżą się jedynie na szybkie męczenie się i umiarkowane Bóle pleców, pojawiające się przy szczególnym zmęczeniu. Główną przyczyną kifozy młodzieńczej nie są zmiany hormonalne, lecz czynniki dziedziczne, genetyczne. Choroba Schauermanna
w dalszym ciągu częściej występuje u mężczyzn.

Opracowano na podstawie: "Bóle i choroby kręgosłupa", Bernard A. Bäker, Peter Reisky